| Geschikt voor: |     |
| Versie: | 9.04, 9.10, 10.04, 10.10 |
Inleiding tot tar
Dit artikel is onderdeel van ReservekopieenBestanden. Er wordt uitgegaan van enige kennis van het Terminalvenster.
In dit artikel worden twee voorbeelden gegeven van het gebruik van tar om een archief te maken:
- van de persoonlijke map
- van het hele systeem
Neem een datum en beschrijving op in de naam van het archief.
Voorbereiding
In voorbereiding op een back-up van het systeem is het een goed om "prullenbakken" te legen en onnodige bestanden te wissen. Dit kan de omvang van het archief fors beperken.
Mogelijk andere bestanden om op te ruimen, beslis zelf wat van toepassing is:
- Alle e-mail berichten en persoonlijk gevoelige gegevens zoals de history van de webbrowser.
Als vertrouwelijkheid niet speelt kunnen deze stappen worden overgeslagen: Veel gebruikers willen juist een backup van hun e-mail en webbrowser instellingen.
- Bestanden die van internet zijn gedownload en inmiddels gewist kunnen worden of op cd/dvd zijn geplaatst?
Ontkoppel externe (usb) schijven en optische media als CDs of DVDs om te voorkomen dat deze in het archief worden opgenomen.
Gekoppelde opslagmedia kan altijd van een archief worden uitgesloten met een optie (--one-file-system) in de tar opdracht.
Persoonlijke map
Open Toepassingen → Hulpmiddelen → Terminalvenster voor een tar opdracht.
Een voorbeeld tar opdracht:
tar -cvpzf backup.tar.gz --exclude=backup.tar.gz --exclude=.* --exclude=Downloads ~/
Een uitleg van deze opdracht:
tar - is het programma wat gebruikt wordt. Er worden een aantal optie meegegeven:
c - maak (create) een nieuw archief
v - toon veel (verbose) informatie over de uitvoering van het programma.
- p - neem ook de rechten van bestanden in het archief op.
z - gebruik bestandscompressie (gzip).
f <bestandsnaam> - bepaald de naam (filename) van het archief, hier backup.tar.gz.
--exclude=Downloads - Dit bepaald welke mappen NIET in het archief worden opgenomen. Het is niet nodig alle mappen op te nemen. Zo geeft de eerste uitsluiting (backup.tar.gz) aan niet het archief zelf op te nemen. Ook wordt de map Downloads en verborgen bestanden (.*) uitgesloten.
Door .* uit te sluiten worden geen verborgen bestanden in het archief opgenomen. Maak bewust de beslissing om deze uit te sluiten. Zonder verborgen bestanden wordt bijvoorbeeld e-mail van Evolution en bladwijzers van Firefox niet in het archief opgenomen.
Als een map wordt uitgesloten, worden ook alle submappen uitgesloten. Dus als de map Downloads wordt uitgesloten, zijn ook alle submappen uitgesloten.
~/ - De tilde+schuinestreep achter alle opties en is de map waarvan een archief gemaakt moet worden. Omdat dit een archief van het hele systeem moet worden gebruiken we de hoogste (root) map ("/), inclusief alle niet uitgesloten submappen.
Is de tar opdracht naar wens, voer deze dan uit en wacht op de afloop. Hoe lang het duurt is afhankelijk van de hoeveelheid gegevens. Controleer of het archief gemaakt is. Het archief kan ook geopend worden (met Archiefbeheer) door erop te dubbelklikken.
TAR/archiefbeheer.png "archiefbeheer.png")
Het archief kan nu worden verplaatst naar een andere (usb-)schijf.
Netwerk backup
De tar opdracht zelf heeft geen netwerkfunctionaliteit maar met behulp van een ssh-server kan een backup via het netwerk worden gemaakt.
tar -cvpz --exclude=.* --exclude=Downloads ~/| ssh <inlognaam@serveradres> "( cat > ssh_backup.tar.gz )"
In dit voorbeeld is het deel links van het koppelteken ("|") is gelijk aan de eerdere tar opdracht met uitzondering van de -f <bestandsnaam>. In plaats van het bestand wordt het archief doorgegeven aan de ssh opdracht om het archief op een andere computer in het netwerk te plaatsen.
ssh_backup.tar.gz Is de naam van het archief op de computer in het netwerk.
<inlognaam@serveradres> - Geeft hier de inlognaam en servernaam (of IP-adres) van de computer in het netwerk. Er zal mogelijk om een inlogwachtwoord worden gevraagd.
- Zie voor meer uitleg en opties de vorige tar opdracht.
Herstel
Een archief kan met het programma Archiefbeheer worden geopend (dubbelklikken) om bestanden uit te pakken en weer op schijf te plaatsen.
Systeem backup
Om sommige mappen in het archief te plaatsen zijn beheer of root rechten nodig. Type daarom voor iedere opdracht sudo. Meer informatie over sudo is hier te vinden.
Archief maken
Open Toepassingen → Hulpmiddelen → Terminalvenster
De volgende opdracht is een voorbeeld hoe een archief gemaakt kan worden van het hele systeem.
sudo tar -cvpzf /backup.tar.gz --exclude=/backup.tar.gz --exclude=/proc --exclude=/lost+found --exclude=/sys --exclude=/mnt --exclude=/media /
Een uitleg van deze opdracht:
- sudo - hiermee krijgt de opdracht beheer (root) rechten.
- tar - is het programma wat gebruikt wordt. Er worden een aantal optie meegegeven:
c - maak (create) een nieuw archief
v - toon veel (verbose) informatie over de uitvoering van het programma.
- p - sla de rechten voor de bestanden ook op
z - gebruik bestandscompressie (gzip).
f <bestandsnaam> - bepaald de naam en locatie van het archief, hier /backup.tar.gz.
--exclude=/voorbeeld/map - Dit bepaald welke bestanden en mappen NIET in het archief worden opgenomen. Het is niet nodig alle mappen op te nemen. De eerste uitsluiting (/backup.tar.gz) sluit het archief zelf uit. Ook worden de mappen /proc, /lost+found, /sys, /mnt and /media uitgesloten.
Als een map wordt uitgesloten, worden ook alle submappen uitgesloten. Dus als de map /media /media wordt uitgesloten, zijn ook alle onder /media aangekoppelde schijfpartities uitgesloten.
Bij een Wubi installatie kan ook de map /hosts worden uitgeloten om te voorkomen dat ook het Windows systeem in het archief wordt opgenomen.
Om alle aangekoppelde schijfpartities uit te sluiten van het archief kan de optie --one-file-system gebruikt worden. / - De schuinestreep achteraan de opties is de map waarvan het archief gemaakt moet worden. Omdat dit een archief van het hele systeem is gebruiken we de hoogste map "/".
Is de tar opdracht naar wens, voer deze dan uit en wacht op de afloop. Hoe lang het duurt is afhankelijk van de hoeveelheid gegevens en de opties voor compressie. Controleer of het archief gemaakt is. Het archief kan eventueel worden verplaatst naar een andere (usb-)schijf.
Opmerking: Als het tar programma klaar is kan er een bericht staan als tar: Stopt met foutstatus vanwege eerdere fouten (of tar: Error exit delayed from previous errors) dit is meestal geen probleem en kan worden genegeerd.
Herstel
![Warning /!\](/static/light/img/icon_eek.png "Warning /!\"){kind=icon}
Voorzichtig: Als het herstel onjuist worden uitgevoerd kan het zijn dat belangrijke gegevens worden overschreven! Start het systeem bij voorkeur in de recovery mode (kies root prompt).
Als de computer niet meer vanaf de schijf start (en er is geen probleem met het opstartprogramma grub!) kan de computer met een LiveCD worden gestart. In dat geval moet de te herstellen schijfpartitie worden gekoppeld en de tar opdracht hierop worden aangepast.
Systeem herstel
Kopieer eventueel het archief weer terug.
Het archief mag op een andere locatie staan (bijvoorbeeld een usb-disk) zolang deze locatie niet door de tar herstelopdracht wordt overschreven.
sudo tar -xvpzf /backup.tar.gz -C /
Een uitleg van deze opdracht:
- sudo - hiermee krijgt de opdracht beheer (root) rechten.
- tar - is het programma wat gebruikt wordt. Er worden een aantal optie meegegeven:
x - pak het archief uit (eXtract)
v - toon veel (verbose) informatie over de uitvoering van het programma.
- p - herstel de rechten van bestanden en mappen.
z - gebruik bestandscompressie (gzip).
f <bestandsnaam> - bepaald de naam van het archief, hier /backup.tar.gz maar dat kan ook een archief op een andere schijf zijn (bijvoorbeeld /media/disk/backup.tar.gz)
-C <mapnaam> - deze optie is belangrijk. Het geeft aan naar welke map het tar programma gaat uitpakken. Naar de hoofdmap (root) "/". Als de te herstellen schijfpartitie is aangekoppeld, bijvoorbeeld aan de map /mnt moet deze optie -C /mnt/ zijn.
- Bestaande bestanden in deze map worden overschreven met de bestanden uit het archief! Bestanden die gemaakt zijn nadat het archief gemaakt is blijven aanwezig.
De tar opdracht zal enige tijd duren. Negeer foutmeldingen. Om het herstel af te ronden moeten eventueel de mappen die waren uitgesloten van het archief opnieuw worden gemaakt. In dit voorbeeld kan dit met de opdracht:
sudo mkdir proc lost+found sys mnt media
Herstart het systeem!
Schijfpartities
Als in het geval van een herstel van het gehele systeem de schijfpartitie opnieuw is geformatteerd of het archief geplaatst wordt op een andere schijf moet /etc/fstab en het grub (mbr) programma hersteld worden.
- Start de computer met een LiveCD
- Koppel de nieuwe schijfpartitie aan
sudo mount /dev/sdax /mnt
- Open een terminalvenster en geef de opdracht:
sudo blkid
Noteer de UUID identificatie (unieke identificatie van een schijfpartitie) en gebruik deze UUID in bestand /etc/fstab:
sudo nano /mnt/etc/fstab
- Herstel grub2:
sudo grub-install /dev/sda --root-directory=/mnt
In dit voorbeeld is aangenomen dat /dev/sda de opstartschijf is.
Ubuntu t/m 9.04: Voor het herstel van grub1 kijk in het artikel GrubHerstel
Let op: direct na een upgrade van Ubuntu versie 9.04 naar versie 9.10 zal normaal gesproken nog grub versie 1 in gebruik zijn en in dat geval moeten de herstelinstructies voor de grub 1 versie gevolgd worden.
Meer informatie
(Engelstalig voorbeeld voor dit artikel) BackupYourSystem using TAR
(Engelstalig) Howto: Backup and restore your system!