Leestekens

Komma

Op de volgende pagina van taaladvies.net staat zeer nuttige informatie over het wel of niet plaatsen van een komma: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/461/komma_na_eerste_zinsdeel/

Basisregel

Na een onderwerp, voorwerp of een bijwoordelijke bepaling als eerste zinsdeel komt over het algemeen geen komma. Meestal volgt echter wel een komma als het onderwerp of de bijwoordelijke bepaling een bijzin is. Voorbeeld: Voor meer informatie over het controleren van administraties kunt u contact opnemen met de accountant. (Geen komma na een bijwoordelijke bepaling.)

Alleen als de bijwoordelijke bepaling een bijzin is, volgt na die bijzin meestal wel een komma. Voorbeeld: Als u meer wilt weten over het controleren van administraties, kunt u contact opnemen met de accountant.

Komma na een beknopte bijzin

Na een korte beknopte bijzin aan het begin van een zin hoeft meestal geen komma te volgen. Een komma is vaak wel wenselijk als de bijzin eindigt op een deelwoord; dan scheidt de komma de werkwoordsvormen van bij- en hoofdzin. Daarnaast is een komma vrijwel altijd gewenst als de beknopte bijzin lang is. Ook na een vooropgeplaatste beknopte bijzin wordt een komma gezet, vooral als het om een wat langere zin gaat. Voorbeeld: Om onze klanten goed te informeren over updates en nieuwe regelingen, geven wij eens per maand een nieuwsbrief uit.

Komma voor het woord 'en'

Zie voor meer informatie hierover: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/467/. Hier vind je uitleg over wanneer er een komma voor het woord 'en' geplaatst kan worden en wanneer niet.

Speciale tekens

Het volgende gaat niet zozeer in op de basale leestekens, zoals punten en komma's, maar behandelt in plaats daarvan leestekens die correct ogen, maar incorrect worden genoteerd.

Ellips

De ellips, bestaande uit drie puntjes, wordt in de hedendaagse gebruikersinterfaces gebruikt om een actie aan te duiden die een nieuw venster zal oproepen. Een voorbeeld van dit is de handeling Bestand -> Openen…, die een nieuw venster zal openen waarin een te openen bestand gekozen kan worden.

Echter, door programmeurs wordt de ellips simpelweg als drie puntjes, "...", genoteerd. Taalkundig gezien is dit echter incorrect, er bestaat namelijk een ellips-teken, … in Unicode. Omdat vele upstream-projecten dit tevens hanteren en omdat wij een zekere mate van professionaliteit en consistentie willen uitstralen, is het belangrijk dat wij deze regel nastreven.

De ellips is vrij lastig op een toetsenbord te maken. Op Ubuntu 9.10 werkt het als volgt:

Open Systeem -> Voorkeuren -> Toetsenbord
Open het tabblad Indelingen
Klik op Opties…
Selecteer onder De toets om het 3e niveau te verkrijgen een gewenste toets
Sluit de vensters van Toetsenbord.

Nu kan een ellips gemaakt worden door de zojuist aangemerkte optietoets ingedrukt te houden en tweemaal op de punttoets te drukken.

Mocht dit stappenplan niet werken, dan kan een ellips alsnog via een Unicode-code opgeroepen worden: Ctrl-Shift-U en vervolgens de cijfers 2 0 2 6. Hierna volstaat een Enter om de ellips te bevestigen.

Typografische aanhalingstekens

‘ U+2018 LEFT SINGLE QUOTATION MARK (openen)
’ U+2019 RIGHT SINGLE QUOTATION MARK (sluiten)

Tip: gebruik een samensteltoets (Compose key) en gebruik dan

Compose < ' voor ‘ (openen) Compose > ' voor ’ (sluiten)

Afhankelijk van de toetsenbordindeling (USA internationaal met dode toetsen) kan ook deze toetscombinatie gebruikt worden:
altgr + 9 voor openen (‘)
altgr + 0 voor sluiten (’)
altgr + Shift + [ (“)
altgr + Shift + ] (”)
Opmerking: altgr is de rechter Alt-toets

Compose-toets uitgelegd

Tip van Reinout: Een andere optie die ikzelf gebruik is het instellen van een internationale toetsenbordindeling.

Ga naar Systeeminstellingen > Regio en taal > Indelingen en voeg de indeling Engels (internationaal AltGr dode toetsen) toe en zet hem bovenaan eventuele andere indelingen. Vervolgens onder Opties kies je welke toets de Samensteltoets (compose key) wordt. Ik gebruik de Menu-toets daarvoor.

Vervolgens kun je tekens "samenstellen" door Menu gevolgd door twee andere toetsen. Ellipsis is Compose + .. (twee puntjes). Een gedachtenstreepje (—) is Compose + ---. ‘Typografische aanhalingtekens’ typ je met rechter-Alt+9 en 0. Speel hier gerust even mee, er is veel mogelijk!